Shqipëria ka përjetuar sfida të mëdha në fushën e sigurisë dhe rrezikut të terrorizmit në vitet e fundit. Shtetasit shqiptarë që u angazhuan në luftën civile në Siri dhe Irak, si anëtarë të organizatave ekstremiste, u paraqitën si një sfidë e madhe për shtetin shqiptar dhe për rendin e sigurisë në rajon. Megjithatë, Shqipëria është një shembull pozitiv i suksesit në proceset e rehabilitimit dhe ririntegrimit të shtetasve shqiptarë të kthyer nga këto vende të konfliktit.

Për këtë arsye, Iniciativa Atlantike në kuadër të projektit “Forcimi i komunikimit strategjik dhe kapacitetit profesional për menaxhimin e procesit të rehabilitimit dhe riintegrimit në Bosnje dhe Hercegovinë” me mbështjetjen e Fondit Global për Angazhimin dhe Qëndrueshmërinë e Komunitetit (GCERF), në datat 15 – 20 Maj 2023 organizuan në Prishtinë një tryezë të rrumbullakët një javore ku Qendra Kundër Ektremizmit të Dhunshëm ishte e ftuar për të ndarë ekperiencën dhe mësimet e nxjerra në këtë fushë si “shembull suksesi për rajonin”.

Në këtë takim, Qendra Kunder Ektremizmit të Dhunshëm përfaqësohej nga Drejtori Z. Denion Meidani njëkohësisht dhe Koordinator Kombëtar për Ektremizmin e Dhunshëm në Shqipëri, Znj. Fatilda Smajlaj përgjegjëse për fushën e edukimit dhe kërkimit si dhe Z. Ermal Jauri përgjegjës për fushën e shoqërisë civile dhe sigurisë. Gjithashtu në aktivitet merrnin pjesë Z. Xhelal Sveçla, Ministër i Punëve të Brendshmë të Republikës së Kosovës, Z. Mensur Hoti, Drejtor i Departamentit të Sigurisë Publikë në Ministrinë e Punëve të Brendshme të Kosovës, Z. Kevin Osborne, Menaxher Rajonal i Fondit Global për Angazhimin dhe Qëndrueshmërinë e Komunitetit (GCERF), Z. Vlado Azinovic, Menaxher Rajonal i Iniciativës Atlantike, Drejtori i Departamentit të Krimit të Organizuar të Policisë së Kosovës, Drejtori i Antiterrorit të Policisë së Kosovës, Drejtori i Antiterrorit të Policisë së Bosnie Hercegovinës, Zëvendës Koordinatori Kombëtar per Ekstremizmin e Dhunshëm dhe Terrorizmin e Republikës së Maqedonsë së Veriut, përfaqësues të Shërbimit informativ të Kosovës, përfaqësues të Shërbimit Social të Kosovës, profesorë të Univeristetit të Prishtinës si dhe organizata të shoqërisë civile.

Shqipëria ka angazhuar një sërë agjencish dhe institucionesh për proçeset e riatdhesimit, rehabilitimit dhe riintegrimit të shtetasve e saj të kthyer nga Siria dhe Iraku. Këto agjenci dhe institucione ofrojnë programet e ndryshme rehabilituese, duke përfshirë konsultim psikologjik, trajnime profesionale, ndihmë sociale dhe të tjera shërbime të nevojshme për ririntegrimin e tyre në shoqëri.

‘’Ekstremizmi i dhunshëm është i lidhur drejtpërdrejt me kushtet, perceptimet dhe ideologjinë socio-ekonomike, fetare dhe kulturore. Rrjedhimisht, “lufta” ndaj ekstremizmit është një metaforë e dobët, pasi ndryshe nga shumica e luftërave, ajo nuk ka as një armik fiks dhe as perspektivë për t’u mbyllur, qoftë përmes një fitoreje apo ndonjë përfundimi tjetër. Nëse ka një ‘luftë’ kundër ekstremizmit të dhunshëm, është një luftë që nuk mund të fitohet…një kërcënim i tillë nuk mund të mposhtet—vetëm zbutet, pakësohet, dobësohet dhe deri diku kontrollohet ’’ u shpreh Drejtori i Qendrës Kundër Ektremizmit të Dhunshëm Z. Denion Meidani në fjalën e tij.

‘’Të kthyerit vendas nuk janë kërcënim vetëm për Shqipërinë, apo Ballkanin Perëndimor në përgjithësi, por edhe për Afrikën, Lindjen e Mesme, Evropën dhe SHBA-në. Zyrtarët e Sigurisë Evropiane vlerësojnë se 20-30% e luftëtarëve të huaj në Siri dhe Irak janë larguar nga Siria dhe Iraku. Ky është një shqetësim për agjencitë e zbatimit të ligjit në vendet e Ballkanit Perëndimor pasi ato ende mund të jenë një kërcënim dhe potencialisht duke kryer akte dhune. Në vitet 2013-2014, afërsisht një në nëntë xhihadistë perëndimorë u rikthyen dhe morën pjesë në akte terrorizmi kur u kthyen në vendet e tyre. Përvoja tregon se sulmet e kryera nga “të kthyerit” janë më vdekjeprurëse sesa ato të kryera nga ekstremistët lokalë dhe xhihadistët’’ tha ndër të tjera Meidani.

‘’Gjatë kësaj jave, ne duhet të përshkruajmë implikimin e kësaj rruge. Për mënyrën se si ne mund të parandalojmë ekstremizmin ndërsa luftojmë terrorizmin. Përshkruani se si institucionet tona kanë nevojë për reforma rrënjësore për t’i bërë ato të afta për të zbatuar një agjendë të tillë, në një mënyrë të fortë dhe efektive të koordinuar shumëpalëshe me aktorët shtetërorë dhe joshtetërorë, bazuar në vlerat thelbësore, të përbashkëta dhe mënyra novatore, të përgatitura në mënyrë aktive për të reformuar, për të ndërhyrë. dhe zgjidhni problemet. Ky është një parakusht thelbësor i prosperitetit dhe stabilitetit tonë në të ardhmen’’ e mbylli Meidani fjalën e tij!

Shqipëria ka treguar sukses në proceset e rehabilitimit dhe ririntegrimit të shtetasve shqiptarë të kthyer nga Siria dhe Iraku. Përmes përpjekjeve të koordinuara dhe të përbashkëta nga institucionet relevante dhe me ndihmën e partnerëve ndërkombëtarë, Shqipëria ka arritur të kthejë individët e radikalizuar në shoqërinë dhe jetën normale. Suksesi i Shqipërisë në këtë aspekt tregon se me angazhim, bashkëpunim dhe strategji të mirë koordinuar, është e mundur të rehabilitohen dhe ririntegrohen individët që janë angazhuar në organizata ekstremiste në vende të konfliktit. Gjithashtu, gjatë këtij aktiviteti u prezantuan dhe proceset e punës në rehabilitimin dhe riintegrimin e te rikthyerve në Republikën e Kosovës me qëllim implementimin e processive të Shqipërisë dhe Kosovës në Bosnie dhe Hercegovinë.

Së fundmi, me mbështjetjen e GCERF, Qendra Kundër Ektremizmit të Dhunshëm, po punon për ngritjen e një qendre kombëtare multidisiplinore që do të shërbejë për trajtimin dhe ofrimin e shërbimeve nga të gjithë aktorët dhe institucionet e përfshira për shtetasit shqiptar të kthyer nga zonat e konfliktit si Siri dhe Irak si dhe për grupet e tjera vulnerable kundrejt formave të tjera të dhunës.

Gjatë këtij aktiviteti, Drejtori i Qendrës kundër Ektremizmit të Dhunshëm Z. Denion Meidani, zhvilloi disa takime bilaterale me fokus rritjen e bashkëpunimit ndërinstitucional në luftën e përbashkët kundër ektremzimit të dhunshëm dhe terrorizimit me Ministrin e Punevë të Brendshme të Republikës së Kosovës Z. Xhelal Sveçla, Drejtorin e Antiterrorit dhe Drejtorin e Departamentit të Krimeve të renda të Policisë së Kosovës si dhe Drejtorin e Antiterrorit të Policisë së Bosnie Hercegovinës.